Dyslexie heeft vaak een grotere impact dan alleen op het leren lezen en schrijven op school. De uitdagingen waarmee kinderen met dyslexie geconfronteerd worden, sijpelen door naar andere domeinen in hun leven, waaronder thuis, op de sportclub en in sociale kringen. Dit kan zowel de dynamiek binnen het gezin als de persoonlijke ontwikkeling van het kind beïnvloeden. In deze blog gaan we dieper in op dyslexie bij kinderen en de uitdagingen ervan.

Zo ontving ik van ouders een bericht over hun dochter: “Onze dochter heeft dyslexie en we merken sinds een tijdje dat ze niet lekker in haar vel zit. Ze is 11 jaar en is in groep 5 gediagnosticeerd met dyslexie. Op dit moment zien wij een meisje dat niet gelukkig is, moeizaam contact kan leggen met leeftijdsgenoten, gestopt is met sporten en dit alles doet ons erg veel verdriet. Daarbij merken we dat haar situatie ook invloed heeft op ons als gezin. We zouden graag onze gezellige dochter en zusje weer terug hebben.”

Dyslexie Thuis: Een bron van stress

Voor ouders en kinderen kan dyslexie thuis voor veel spanningen zorgen. Kinderen met dyslexie ervaren bijvoorbeeld:

– Problemen bij huiswerk maken: Taakjes die voor leeftijdsgenoten eenvoudig lijken, zoals het lezen van instructies of schrijven van een verslag, kunnen voor een kind met dyslexie overweldigend zijn. Dit leidt soms tot frustratie of zelfs ruzies binnen het gezin. Bijvoorbeeld deze casus die wellicht herkenbaar is: “Wij zijn de ouders van een prachtige dochter van 11 jaar. 2 jaar geleden is bij haar ernstige enkelvoudige dyslexie vastgesteld en vorig jaar is het traject bij het RID afgerond. Ze zit nu in groep 7 en school is 1 grote frustratie voor haar. School doet echt zijn best en we hebben een goede relatie met de leerkrachten. Ze vindt school gewoon ontzettend moeilijk en vooral heel erg stom. We merken dat het haar veel kost aan energie en motivatie om naar school te gaan.”

– Het vermijden van lezen en schrijven: Kinderen kunnen boeken en andere activiteiten waarbij lezen een rol speelt uit de weg gaan. Dit maakt het voor ouders lastig om hen te ondersteunen in hun ontwikkeling.

– Een gevoel van mislukking: Het kan voor kinderen voelen alsof ze “niet voldoen”, wat vaak extra aandacht vraagt van ouders om dat zelfbeeld recht te trekken. Ouders geven aan dat hun kinderen uitspraken doen als: ‘ik ben dom’ of ‘ik kan het toch niet’.

Sociale Uitdagingen: Dyslexie op de sportclub of bij vrienden

De sociaal-emotionele gevolgen van dyslexie blijven niet beperkt tot het klaslokaal. Andere contexten waar deze uitdagingen opduiken zijn onder andere:

1. Op de sportclub: Kinderen met dyslexie kunnen moeite hebben met het onthouden van complexe strategieën of het volgen van aanwijzingen. Dit kan leiden tot frustratie bij hen en soms zelfs onbegrip van coaches of teamgenoten. Daarentegen zijn kinderen met dyslexie vaak goed in het vooruitdenken. Zijn ze analytisch en lopen daardoor in het spel als het ware vooruit. (Een coachee zei hierover: “ik ben eigenlijk beter in strategisch denken. Wat ik nu al goed toepas bij de rugby, door overzicht te hebben. Ik wil meer aan mijn team aan gaan geven waar iedereen moet staan en ik vind dat we als team meer met elkaar moeten praten.”) Dit kan ook weer voor onbegrip bij coaches en/of teamgenoten zorgen.
2. Verminderde sociale interacties: Omdat kinderen met dyslexie bang zijn om fouten te maken of beoordeeld te worden, vermijden ze soms sociale situaties. Dit kan ervoor zorgen dat ze minder snel met vriendjes willen afspreken, wat weer kan bijdragen aan gevoelens van isolatie. Zie de eerste casus die ik in dit artikel beschrijf.
3. Schaamte bij lezen of schrijven in een groep: Bij activiteiten zoals quizzen of groepsopdrachten voelen kinderen met dyslexie zich soms “dom” of “anders”, wat hun zelfvertrouwen verder kan ondermijnen.

Hoe ouders en begeleiders kunnen helpen

Om kinderen met dyslexie te ondersteunen in deze bredere context, is het belangrijk om aandacht te besteden aan:

– Positieve bekrachtiging: Benoem niet alleen wat lastig gaat, maar leg de nadruk op wat juist goed gaat. Dit versterkt hun zelfbeeld.

– Communicatie met coaches en begeleiders: Leg aan de sportcoach of jeugdleider uit hoe ze het kind kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld door duidelijke en herhaalde uitleg te geven of visuele hulpmiddelen te gebruiken. Een voetbaltrainer is bijvoorbeeld naar aanleiding van deze feedback gaan tekenen op een flipover. Dit gaf mijn coachee, maar ook haar teamgenoten veel duidelijkheid.

– Stimuleren van sociale activiteiten: Organiseer speeldates of andere laagdrempelige activiteiten waarbij het kind zich veilig en ontspannen voelt. Denk aan het samen knutselen van een kwaliteitenslinger.

Dyslexie: Een holistische benadering nodig

Het is essentieel om dyslexie als een breder fenomeen te zien dat niet alleen het onderwijs raakt, maar ook de thuisomgeving en sociale relaties. Door een holistische benadering te hanteren en samen te werken met docenten, coaches en andere betrokkenen, kunnen we ervoor zorgen dat kinderen met dyslexie zich begrepen, gesteund en gewaardeerd voelen — zowel binnen als buiten school.

Wil je meer weten over de sociale impact van dyslexie en hoe je hiermee om kunt gaan? Neem dan gerust met mij contact op voor advies en/of coaching. Samen werken we aan het versterken van het zelfvertrouwen en het benutten van de unieke talenten van kinderen met dyslexie.

Leoniek Janssen Steenberg