De Tweede Wereldoorlog is een belangrijke periode in onze geschiedenis. In deze blog wil ik inzoomen op 5 alternatieve les ideeën om deze periode te bespreken. En vooral in relatie met het leven van kinderen in de huidige tijd.

Supermarkten

Bestond de Albert Heijn al? Waar deed je je boodschappen? Ik teken vaak op het bord een supermarkt van nu. Een groot gebouw waar je alles kunt krijgen. Ik vertel dat 80 procent van het huidige aanbod eigenlijk niet nodig is. Het is bewerkt en bevat veel verzadigd vet. Het wordt gemaakt in fabrieken. Hoe anders was dit in de jaren 30 en 40. De meeste mensen kochten hun eten bij een speciaalzaak. Ieder dorp had een bakker, slager en groenteboer. De supermarkt was toen veel kleiner. Voor kinderen is dit al een eyeopener. Je kunt kinderen de opdracht geven om te onderzoeken of pindakaas al verkrijgbaar was in de Tweede Wereldoorlog. Waren er al paprika’s of bananen?

Wat eet je in welk seizoen?

Als ik lesgeef over de Tweede Wereldoorlog krijg ik vaak de vraag of er bloembollen werden gegeten. Veel kinderen denken dat tijdens deze periode niets verkrijgbaar was en iedereen bloembollen at. Dit is niet waar. Producten waren schaars en mensen moesten creatief omgaan met wat er was. Zo kun je een mooie les geven over het eten volgens de seizoenen. Nu kun je aardbeien eten in de winter, maar kon dat in de jaren 30 ook? En is het eigenlijk wel goed om aardbeien te kopen in december? Zo kun je eenvoudig uitleggen dat het eten veel ‘’saaier’’ was. Exotisch eten, zoals nasi of spaghetti kenden de mensen nog niet. Hier kun je een les aankoppelen. Bijvoorbeeld over mensen die moeten vluchten. Zij komen naar Nederland en nemen hun eetculturen mee. Vandaar dat eetgewoonten veranderen en aangevuld worden met nieuwe gerechten. Zo kennen we tegenwoordig Roti. Dit is een typisch Surinaams gerecht, maar is nu mainstream geworden. En zo kennen we inmiddels paella uit Spanje en loempia’s uit Vietnam.

Kleding

Bij distributiebonnen denken we vaak aan voedsel, maar er waren ook textielbonnen.
Een leuke lesopdracht is om kinderen het label van hun T-shirt te laten onderzoeken. Waar is het kledingstuk gemaakt? Meestal hoor je Vietnam, China, Bangladesh of India. Hoe zou dat in de oorlog zijn gegaan? Werd de kleding toen ook in andere landen gemaakt? En wat deden mensen als er een gat in een sok zat?

Knijpkat en duurzaamheid

Een knijpkat is eigenlijk een fantastische uitvinding. Het werkt altijd doordat je zelf energie opwekt, waardoor licht gaat schijnen. In een les zou je meer kunnen vertellen over verduisteren en waarvoor een knijpkat gebruikt wordt. Een knijpkat is een mooi voorbeeld van duurzaamheid. Nu hebben we zaklampen op batterijen of fietslampjes die je steeds moet vervangen. De knijpkat kan jaren mee. Zo kun je kinderen bewust maken van duurzaamheid. En hoe fabrikanten op een andere manier producten zijn gaan maken, namelijk de focus op korte termijn en goedkoop. In de Tweede Wereldoorlog moest alles lang meegaan. De standaard van producten was dan ook hoger.

Ga wandelen langs struikelstenen

In mijn boek Roosendaalse kinderen in oorlogstijd heb ik een verhaal geschreven over struikelstenen. Ze liggen overal in Nederland voor huizen. Het is de bedoeling dat je letterlijk struikelt over een steen, want in ieder huis hebben Joden gewoond, voordat ze zijn opgepakt en gedeporteerd. Op de steen staat de naam en geboortedatum van de persoon die er woonde. Helaas ook de datum dat ze zijn vermoord. Ga met kinderen in de klas op zoek naar struikelstenen in jouw buurt. Zijn er geen struikelstenen te vinden? Anne Frank, Margot Frank en haar ouders hebben een struikelsteen. Je kunt dit als voorbeeld nemen en kinderen daarna de opdracht geven om meer te onderzoeken over het leven van Anne Frank.

Tweede Wereldoorlog in een ander perspectief

Door deze vijf lessen behandel je de Tweede Wereldoorlog. Je trekt het onderwerp wat breder. Duurzaamheid en klimaatverandering zijn thema’s die je mee kunt nemen.

Saskia van den Brand