Online onderwijs: Hoe adviseer je ouders als school bij deze keuze?

Verhuizen, reizen of een tijdelijke baan van de (expat)ouders in het buitenland: dit zijn situaties waarin kinderen tijdelijk of definitief van school veranderen. Er kan gekozen worden voor een internationale school, een lokale school of een online (Nederlandse) school. Dankzij Stichting NOB en aangesloten organisaties, en met steun vanuit het ministerie van OCW, kunnen Nederlandse kinderen wereldwijd Nederlands onderwijs volgen, ook online. Als ouders kiezen voor online onderwijs, kunnen zij verschillende mogelijkheden overwegen: een aantal vakken volgen, alleen het vak Nederlands kiezen of volledig Nederlands onderwijs op afstand volgen.

Deze blog biedt de informatie die je nodig hebt om ouders en leerlingen vanuit je rol als leerkracht of schoolleider te ondersteunen bij het maken van een weloverwogen keuze.

Voor de leerkracht

Als leerkracht heb je de meeste kennis van de leerling, wat essentieel is om ouders te helpen een weloverwogen keuze te maken voor online onderwijs. Jij weet hoe goed een leerling zich kan concentreren voor langere tijd, of hij veel of weinig real-time feedback nodig heeft, of hij in staat is om zelfstandig te werken en of een leerling goede digitale vaardigheden beheerst. Ook niet geheel onbelangrijk is het sociale aspect: werkt een leerling graag samen, of kiest hij er liever voor alleen aan de slag te gaan?

Daarnaast kun je praktische tips geven over de huidige werkplek in de klas die ouders kunnen helpen bij het creëren ervan. Werkt de leerling op dit moment aan een goed opgeruimde tafel met een noise-cancelling koptelefoon, een wiebelkussen of een scherm dat hem helpt zich te concentreren? Dit soort informatie is voor ouders vaak lastig in te schatten, omdat zij hun kind niet in een schoolsituatie kennen.

Een nuttige referentie kan je ervaring als online leerkracht tijdens COVID zijn. Toen kregen we als leerkrachten de kans om te ervaren hoe leerlingen in hun thuissituatie onderwijs volgden. De ene leerling floreerde juist door het krijgen van meer vrijheid voor het plannen van taken, terwijl de ander moeite had om op tijd te verschijnen in een klassikale meeting. Deze ervaring helpt je beter in te schatten of en in welke vorm online onderwijs geschikt zou zijn voor de leerling.

De verschillende vormen

Er zijn niet alleen verschillende uitvoeringsvormen van online onderwijs (hybride of volledig digitaal), maar ook structurele variaties. Hybride onderwijs is een combinatie van deels digitaal en deels fysiek naar school gaan. De optie volledig online onderwijs, ook wel afstandsonderwijs genoemd, is vaak de enige haalbare optie wanneer er geen school in de buurt is. Ouders kunnen ook kiezen voor een combinatie van online en fysiek onderwijs: bijvoorbeeld overdag naar een lokale school, vaak in de lokale taal, met extra online lessen voor het behoud van de Nederlandse taal en cultuur. Bij een geplande reis is online onderwijs vaak de enige optie. Op basis van het advies van de leerkracht kunnen ouders overwegen of dit de beste keuze is voor hun kind.

Dan zijn er nog een enkele structurele variaties binnen het online onderwijs, zoals 1-op-1 les of les in een kleine groep. De voordelen en nadelen van beide zijn vaak duidelijk, maar het is goed ze even op een rijtje te zetten. Bij privéles krijgt de leerling meer persoonlijke aandacht, wat leidt tot mogelijk snellere vooruitgang doordat de les direct kan worden afgestemd op het niveau van de leerling. In een kleine online groep voelt de leerling zich vaak meer verbonden met leeftijdsgenoten die dezelfde ervaring delen, wat ook motiverend kan werken. Bij twijfel is het altijd goed om met collega’s of de schoolleider te overleggen, zodat je een weloverwogen advies kunt geven.

Voor de schoolleider

Wanneer ouders contact opnemen over het (tijdelijk) verlaten van de school, komt de rol van de schoolleider in beeld. De schoolleider bespreekt in overleg met de leerkracht de situatie en inventariseert samen de mogelijkheden voor de leerling. De school stelt alvast een aantal mogelijke opties op die later met de ouders worden doorgenomen. Dit kan bijvoorbeeld de duur van de afwezigheid en het monitoren van de voortgang van de leerling omvatten. Het kan ook nodig zijn om gegevens over te dragen aan een tijdelijke leerkracht of plannen te maken voor de terugkeer van de leerling naar de school.

Vanuit jouw perspectief als schoolleider is het belangrijk om ook het welzijn van de leerling in acht te nemen. De reis of verhuizing kan namelijk een waardevolle maar ook intensieve ervaring zijn voor de persoonlijke ontwikkeling van een kind. Het leren over verschillende culturen kan bijdragen aan de vorming van een wereldburger. Dit zijn punten die ouders wellicht niet altijd direct in de overwegingen meenemen, maar die zeker genoemd mogen worden.

Daarnaast mogen ouders ook gewezen worden op de leerplicht, die in Nederland geldt vanaf 5 jaar. Een leerplichtambtenaar zal uiteindelijk de situatie beoordelen. Tot slot is het mogelijk om ouders door te verwijzen naar Stichting NOB of aansluitende organisaties, die hen verder kunnen begeleiden bij het vinden van de juiste vorm van online onderwijs.

Conclusie

Ik hoop met deze blog een handvat te bieden voor een soepele overgang van een (tijdelijke) fysieke school naar online onderwijs, of een combinatie van beide. De huidige leerkracht van de leerling heeft een belangrijke taak als adviseur, met waardevolle kennis over de leerling. Het afstemmen van belangrijke aspecten, zoals het moment van vertrek en aankomst en de voortgang van de leerling, is een belangrijke taak voor de schoolleider.
In mijn volgende blog zal ik ingaan op alle digitale tools en de mogelijkheden hiervan. Ook interessant voor het gebruik in de (fysieke) klas!

Iris Janssen