Categorie: leerlingen

Ingeschatte leestijd: 3 minuten

Naam auteur: Wies Compiet

Inhoudsopgave

Gerelateerde artikelen

Motivatie vanuit de cel: leren met een glimlach

Leren motiveren? Bijna huppelend komt hij mijn lokaal binnen; een jongeman van een jaar of 21. Hij kruipt direct achter de computer om zijn wachtwoorden in te vullen en te kunnen beginnen met zijn werk. Hij komt voor Nederlands. Hier, in de gevangenis, werken we met...

Hoe leren kleuters?

In dit artikel neem ik je mee, naar hoe kleuters leren en zich ontwikkelen. In onderstaande alinea krijgen we een ideale situatie beschreven. Vervolgens kan je over 2 praktijkvoorbeelden lezen. Het nut van deze geschetste situaties worden verder toegelicht. Je krijgt...

Hoogsensitiviteit in de klas

Hoogsensitiviteit in het kort ‘Wat ben jij gevoelig!’, ‘Kom op, zo hard praten ze niet!’, ‘Daar hoef je toch niet om te huilen, stel je niet zo aan?!’. Zomaar wat random opmerkingen, die ik als hoogsensitief kind tijdens mijn basisschooltijd te horen heb gekregen. Ik...

Leesplezier in de klas

Motivatie om te lezen stimuleren: Hoe krijgen we kinderen enthousiast voor boeken? Lezen is een essentiële vaardigheid voor de ontwikkeling van kinderen, zowel binnen als buiten het onderwijs. Een goede leesvaardigheid opent de deuren naar kennis, vergroot de...

5 redenen om vaker te schrijven met kinderen

Is schrijven nog wel van deze tijd? Het lesprogramma zit zo vol. Waarom zou ik dan met kinderen gaan schrijven? In deze blog vertel ik je vijf redenen om vaker met kinderen te schrijven.   Concentratie bij kinderen neemt af Dit blijkt uit een onderzoek van The...

Creatief denken

Hoe kun je creatief denken bij jezelf vergroten? Iedereen is creatief en kan creatief denken. Het is alleen de kunst om creatief te blijven als je ouder wordt, zoals Picasso altijd zei. Kleuters zijn van nature nieuwsgierig. Zand is goud. Je kunt ermee betalen. Het...

De impact van een schooladvies

Hoe een schooladvies mijn vriendschap veranderde In deze blog lees je meer over mijn ervaringen met het schooladvies dat in groep 8 gegeven wordt. Ik ben geïnspireerd door mijzelf. Als klein meisje altijd al de droom gehad om juf te worden en zag ik mijn eigen juf van...

Meer- en hoogbegaafdheid: Meer dan alleen intelligentie.

Hoogbegaafden altijd hoogvliegers? In het onderwijs gaat er veel tijd en energie zitten in begeleiding van leerlingen die meer moeite hebben om mee te kunnen in het cognitieve leerproces. Daardoor vallen de meer- en hoogbegaafden nogal eens buiten de boot. Er wordt al...

Mindset veranderen: test je mindset

Test jezelf: groei-mindset versus statische-mindset Welkom bij de mindset-test om je mindset te veranderen of te testen! Als leraar speel je een essentiële rol in het begeleiden van de mentale ontwikkeling van je leerlingen. Deze test is ontworpen om je te helpen jouw...

ADHD in de klas

ADHD in het onderwijs  In deze blog lees je meer over ervaringen van ADHD in de klas. Voor deze blog ben ik geïnspireerd door mijn neef. Hij is mijn enige neef, inmiddels 30, maar ook de enige in onze familie die een diagnose met ADHD heeft gekregen. In onze beleving...

Uitgelichte artikelen

Naamswijziging ABCopschool: persbericht

Van ABCopschool naar Tip Met gepaste trots willen we met je delen dat we verder gaan onder onze nieuwe bedrijfsnaam: Tip b.v. Deze naamswijziging resoneert beter met de bijdrage die we de komende jaren in het basisonderwijs willen leveren en is bovendien makkelijker...

Welzijn in het onderwijs

Welzijn op Het Spectrum Het spectrum is een school in Delfgauw met het vignet welbevinden. Er heerste op de school gedurende langere tijd onderhuidse onrust en pestgedrag. Met een schoolbreed plan- met betrokkenheid van de ouders- is hiervan werk gemaakt. Het...

Taalvorming: de kunst van communicatie door het leven heen

Taal bewust: hoe verweven is taal met ons leven? Bij levensbedreigende situaties vragen we ons af: hoe lang kan een mens zonder eten of drinken? De vraag hoe lang een mens zonder taal kan wordt niet gesteld. Maar hoe groot is het aandeel van taalvorming in ons leven?...

Ingeschatte leestijd: 3 minuten

De impact van TOS op de ontwikkeling van kinderen

Van een kind dat start in een kleuterklas wordt verwacht dat het praat in goede en volledige, verstaanbare zinnen en in grote lijnen begrijpt wat er gezegd wordt. Als dit nog niet het geval is valt dit op, maar is er vaak nog niet direct reden tot grote zorg. Tenzij de taalontwikkeling van een vier tot zesjarige stagneert. In dat geval is er vaak meer aan de hand.

Bij 1 op de 15 kinderen is er sprake van een TOS, een taalontwikkelingsstoornis. (Sanders, 2021). Kinderen met een TOS praten weinig, zijn slecht verstaanbaar, kunnen vaak niet op woorden komen en lijken vragen niet te begrijpen. Op de website van Kentalis, organisatie voor mensen met een beperking in horen of communiceren, is te lezen dat een taalontwikkelingsstoornis is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis is waarbij taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt in de hersenen.

 

Semantiek, morfologie, syntaxis en pragmatiek.

Bij kinderen met een taalontwikkelingsstoornis gaat er vaak iets fout met de betekenis van woorden of ze verwisselen de betekenissen, de semantiek. Daarnaast vindt een kind met een taalontwikkelingsstoornis het vaak lastig om woorden in de juiste volgorde in een zin te plaatsen, ze hebben moeite met de morfologie. Ook kan het vervoegen van woorden lastig zijn voor hen. Daarnaast is de pragmatiek opvallend bij kinderen met TOS. Dit houdt in dat zij de functie van communicatie vaak niet begrijpen (Kentalis, 2022).

 

Minder contact

Doordat kinderen met TOS moeite hebben om zich te uiten worden ze vaak niet goed begrepen. Daarnaast beschikken ze vaak over een kleine woordenschat, waardoor het voor hen lastig is om deel te nemen aan een gesprek. Ook hebben ze moeite met ad hoc reageren op vragen, omdat zij antwoorden niet goed of niet vlug genoeg verwoorden, ook al weten ze het antwoord wel. Verder is de zwakke taalvaardigheid een belemmering als het gaat om het aangeven van grenzen. Het feit dat een kind zich niet goed kan uiten, kan leiden tot frustratie en woedeuitbarstingen, of een kind trekt zich juist terug en wordt stiller. Gepaard hiermee gaat het gebrek aan zelfvertrouwen bij kinderen met TOS, zij durven vaak niet te spreken. Het gevolg hiervan is dat zij sociaal emotioneel gaan achterlopen. (Sanders, 2021).

 

Identiteitsontwikkeling

Zoals eerder beschreven is het voor kinderen met TOS ook moeilijk om hun emoties en gevoelens onder woorden te brengen. Bij hen zijn de executieve functies minder goed ontwikkeld. Executieve functies sturen je gedrag en handelen. Onder executieve functies vallen: Inhibitie (onderdrukken van impulsen), werkgeheugen (onthouden en toepassen van informatie), planning en organisatie (plan maken en uitvoeren), taakinitiatie (taakaanpak, efficiënt werken), emotieregulatie (gedrag controleren en sturen), flexibiliteit (soepel omgaan met veranderingen, metacognitie (reflecteren op eigen handelen). (Cooper-Kahn, Foster, 2017). Taalvaardigheid heeft invloed op de ontwikkeling van executieve functies. Kinderen met TOS hebben het meest problemen met het verbale werkgeheugen, dat, logischerwijs, sterk verweven is met taalvaardigheid. (NDSK, 2022)

 

Binnenwereld en buitenwereld

Daarnaast valt bij kinderen met TOS de theory of mind op. Hierbij gaat het om het begrijpen van gedachten en gevoelens van jezelf en die van een ander. Zoals op de website van Kentalis te lezen is: Het lijkt erop dat de combinatie met gebrek aan executieve functies en de theory of mind, invloed heeft op het leren en ontwikkelen van kinderen met TOS. Het gaat hier immers om een verstoorde innerlijke taal (belemmert de toegang tot de binnenwereld), maar ook een verstoorde sociale taal (belemmert de toegang tot de buitenwereld).

 

Oorzaken TOS

Volgens onderzoek aan de Universiteit Utrecht Petra van Alphen wordt TOS veroorzaakt door genetische- en omgevingsfactoren. Zo kan TOS ontstaan naar aanleiding van vroeggeboorte, roken tijdens de zwangerschap maar ook gebrek aan slaap lijkt een negatief effect te hebben op de taalontwikkeling.
Naast genetische oorzaken kan de omgeving ook van invloed zijn op de taalontwikkeling van een kind. Ieder kind groeit op in een andere omgeving. Zo kan een kind opgroeien in een rijke taalomgeving, een tweetalige omgeving, meertalig of eentalig. Ook ligt de kwaliteit van taal in het ene gezin hoger dan in het andere gezin. Daarnaast kunnen cultuur, opvoedingsstijl, sociaal- economische omstandigheden en omgaan met beperkingen van invloed zijn op de taalontwikkeling van een kind. (Sanders, 2021)

 

Vermoeden van TOS

Bij ongeveer vijf procent van de kinderen is er sprake van een vermoeden van TOS. In een interview op de website van Kentalis legt kllinisch linguïst Francis van Tilburg uit: “Het is hierbij belangrijk dat er wordt gesproken van een ‘vermoeden van’. Kinderen op jonge leeftijd zijn vaak nog volop in ontwikkeling en de gevoeligheid van de hersenen voor het leren van taal is tot zeven jaar het sterkst. Daarnaast groeien kinderen steeds vaker op in een meertalige omgeving. Beide redenen maken dat je op jonge leeftijd nog niet altijd duidelijk kunt vaststellen of het kind inderdaad een taalontwikkelingsstoornis heeft.”

Als er het vermoeden van TOS is bij een kind, wordt het vaak eerst doorgestuurd naar het audiologisch centrum voor onderzoek. Hier wordt onderzoek gedaan naar de spraak-taalontwikkeling, het gehoor, de intelligentie, de motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Naar aanleiding van deze onderzoeken wordt vervolgens gekeken wat de best passende plek is voor het kind. Dit kan zijn op een speciale school, maar er kan ook ambulante begeleiding worden aangeboden binnen de school. Dit is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de ernst van de ontwikkelingsstoornis .

Als er op een reguliere basisschool een kind met TOS in de groep zit, is het goed om hier rekening mee te houden. Het is belangrijk om rustig en in korte zinnen te spreken en goed te articuleren en zelfs te overdrijven in intonatie. Daarnaast kan het voor een kind met TOS erg helpend zijn om de instructie visueel te ondersteunen. Tot slot is het belangrijk om goed contact te maken met het kind, pas als dit er is zal het zinvol zijn om tegen of met hem of haar te praten.

 

 

Wies Compiet

 

Geraadpleegde literatuur:

Cooper-Kahn, J., & Foster, M. (2017), Boosting executive skills in the classroom: A practical guide for educators, Wiley.
Kentalis. (2022), Wat is een taalontwikkelingsstoornis? Geraadpleegd op 25 augustus 2024, van https://www.kentalis.nl/wat-is-tos
Sanders, B. (2021). *Taalontwikkelingsstoornissen*. Lannoo Campus Uitgevers.
NDSK. (2022), Het TOS-model.

Meer weten over Wies Compiet?

Klik hier en lees het verhaal van Wies Compiet.

Meer over Tip Onderwijs

Wil jij meer artikelen lezen? Bekijk onze kennisbank.

Meer weten over Tip Onderwijs? Bekijk de over ons pagina.

Op zoek naar een nieuwe onderwijs uitdaging? Bekijk onze vacatures.

 

Spel- of tikfout gezien? Laat het ons weten: [email protected]

Dit artikel is geschreven door:

Wies Compiet
Op: 9 september 2024

Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *