Ik heb 8 schooljaren met pubers gewerkt, stamgroep 6-7-8, lange lijven, intelligente en mistige hersens. Een uitdaging om met ze te leren, maar vooral ook te lachen en het (school)leven te ondervinden. Met al deze ervaring, sta ik op dit moment voor de uitdaging om onze tweeling door zo’n zelfde fase op te voeden: de peuterpuberteit. Ik kan een hele klas van 30 lange lijven in toom houden, maar met twee kleintjes aan elk been, kom ik er toch achter dat het meer dan alleen een fase is.

Het is een fase

“Het gaat allemaal voorbij, het is een fase”. Een welgenoemde uitspraak die ik met ouders heb gedeeld als we hoofdschuddend of met opgetrokken wenkbrauwen een schoolgesprek eindigden.
Nu deel ik dezelfde zin met vriendinnen en familie als mijn eigen peuters met vallen en opstaan de dag doorkomen. Het is ook een fase. Een fase waarin beide leeftijdsfases vol zitten met ontdekken en ontwikkelen. Ondanks het leeftijdsverschil, is de verwerking van alles wat er dagelijks in hun leven gebeurd, vrijwel gelijkwaardig. Ze leren nieuwe vaardigheden, kijken af bij anderen hoe zij iets doen, slapen op de meest onmogelijke tijden, maar zoeken ook volwassenen op als er hulp nodig is. Ze kunnen het vaak al zelf, maar een blik of hand van iemand die ze vertrouwen, steunt ze.

Het is toch wel ‘nee’

“Ik ben twee en zeg nee!” Weer zo eentje hoor ik je denken. Deze uitspraak geldt niet alleen voor peuterpubers van twee, maar ook zeker voor de gewone puber die liever zijn of haar eigen plan trekt. En dat maakt het zeggen van ‘Nee, ik wil het zelf ondervinden’ eigenlijk ook wel mooi. Je (peuter) puber is bezig met het ontdekken van zijn of haar eigen waarden. In combinatie van jouw normen thuis natuurlijk. Negen van de tien keer is je goedbedoelde opvoedadvies toch wel nee. Bemoei je er niet mee, maar sta wel volledig achter me als het misloopt. De kracht van het ouderschap is dan ook het vertrouwen hebben in je peuter of puber dat hij of zij altijd op jou terug kan vallen.

Geen discussie

Dat je peuter of puber altijd op je terug kan vallen schept (zelf)vertrouwen voor beide partijen. Maar pas wel op voor de discussies die ze mogelijk met je aan proberen te gaan. Ze testen hun onderhandelingsvaardigheden met je. Of ze nu twee of veertien zijn, ze zullen hoe dan ook proberen een eigen voordeel of zin eruit te halen. Houdt in gedachte dat ze best in onderhandeling mogen gaan, zolang dit op jouw voorwaarden gebeurt. De opvoeding ligt nog altijd in onze handen en bij ons is het soms ook gewoon een ‘nee’. ‘Ja maar…’ zetten we om naar: ‘Ja en…’ praat met je peuter of puber en leg uit waarom ze iets wel of niet mogen. Sta open voor hun bevindingen, zonder discussie. Geef ze de ruimte dat ze hun beslissing of onderneming zelf in de hand hebben.

Wat kun je wel doen?

Opvoeden als ouder of als professional doet een ieder op zijn of haar eigen manier. Dat maakt je ook uniek. Wat voor het ene kind werkt, kan voor de ander averechts werken.

Als ouder of professional is goed kijken en luisteren naar je peuter of puber misschien wel de eerste stap in welke fase jullie je dan ook bevinden.
Ik geef je graag wat handvatten mee om te gebruiken:

• Luister: Luister naar je (peuter)puber zodat je, zo goed als dat lukt, leert begrijpen hoe ze over zichzelf en situaties denken. Onthoud dat kinderen vaak iets niet weten, ze hebben ons nodig om het te leren.

• Grenzen stellen: Vanuit je eigen opvoeding of normen en waarden stel je grenzen binnen je opvoeding. Zowel privé als ouder, maar ook als professional blijven er grenzen waar zowel jij als je peuter en puber zich aan kunnen houden. Het geeft veel duidelijkheid.

• Geduld: Adem in, adem uit. Opvoeden doe je met een lange adem! Het brein van (peuter)pubers werkt soms vertraagd. Het duurt even voor informatie, een vraag, een overdenking bij ze binnenkomt. Niet alles kan ‘nu’ maar ook straks.

• Zelfverantwoordelijkheid: Geef ze de ruimte om te ontdekken en te ontwikkelen. Willen ze zelf hun kleding samenstellen en aantrekken, laat ze gaan. Willen ze zelf aan de slag met een activiteit, huiswerk of taakje in huis, laat ze gaan. Als ze je nodig hebben, komen ze bij je om te kunnen helpen.

• Twee keuzes: Geef je peuter of puber twee keuzes waar jij volledig achter staat en die het beste uit zullen pakken voor hen. Zo heeft je peuter of puber het gevoel zelf te kiezen en de regie te pakken, maar jij houdt dit binnen de kaders van je opvoeding.

• Vertrouwen: Groot worden gaat met vallen en opstaan. Spreek je vertrouwen uit naar je peuter of puber. Onvoorwaardelijke steun en vertrouwen om te worden wie ze willen zijn.

Er is geen handleiding voor opvoeden. Niet voor peuters, niet voor pubers. We kunnen alleen de verhalen met elkaar delen en elkaar een hart onder de riem steken om ze tot mooie mensen te laten opgroeien.

Zet hem op!

Manon Westerhuis