Als je ooit een kijkje hebt genomen op een Daltonschool, is het je vast opgevallen dat leerlingen leren om zelf de regie te nemen over hun leerproces. Tijdens de taakuren werken ze zelfstandig aan hun eigen taken en maken ze hierin bewuste keuzes, met de taak als leidraad. Binnen het Daltononderwijs krijgt elke leerling de ruimte om zich te ontwikkelen in zijn eigen tempo. De vijf kernwaarden vormen de basis van het onderwijs en geven richting aan hoe leerlingen leren, groeien en samenwerken.

Ontstaan van het Daltononderwijs

Het Daltononderwijs is gebaseerd op het gedachtegoed van Helen Parkhurst (1886–1975). Na het volgen van een Montessori-opleiding ontwikkelde zij haar eigen visie op onderwijs. In 1919 richtte ze de eerste Daltonschool op, genoemd naar het plaatsje Dalton in de Verenigde Staten, waar de school gevestigd was. Haar ideeën kregen internationale bekendheid met de publicatie van haar boek ’Education on the Dalton Plan’ in 1922. Twee jaar later, in 1924, werd in Nederland voor het eerst kennisgemaakt met het Daltononderwijs. Helen Parkhurst zocht in haar onderwijs voortdurend naar een balans tussen de maatschappelijke eisen die aan het onderwijs worden gesteld en de persoonlijke ontwikkelingsdoelen van leerlingen (Nederlandse Daltonvereniging, 2025).

Wat is Daltononderwijs?

Er is geen vaste richtlijn of methode bij het Daltononderwijs. Om het onderwijs vorm te geven worden als leidraad de vijf kernwaarden gebruikt: zelfstandigheid, samenwerken, vrijheid (in gebondenheid) en verantwoordelijkheid, effectiviteit en reflectie (Nederlandse Daltonvereniging, 2025). Deze kernwaarden dragen bij aan de ontwikkeling van zelfbewuste en verantwoordelijke leerlingen, die goed voorbereid zijn op hun toekomst en hun rol in de samenleving.

Waarom Daltononderwijs?

Leerlingen krijgen op een Daltonschool veel vertrouwen. Vertrouwen om samen te werken, vertrouwen om fouten te durven maken, maar ook het vertrouwen om keuzes te (durven) maken. De leerkracht heeft als rol niet alleen het overdragen van kennis, maar ook het coachen, uitdagen en begeleiden van de leerlingen. Door het stellen van persoonlijke doelen, het zelfstandig plannen van hun werk en het regelmatig reflecteren op hun ontwikkeling en keuzes, raken leerlingen actief betrokken bij hun leerproces. Zo nemen zij steeds meer verantwoordelijkheid en worden zij eigenaar van hun eigen leren.

Daarnaast stimuleert het Daltononderwijs leerlingen, vanaf de kleuterklas, om samen te werken met hun klasgenoten. Denk bijvoorbeeld aan het werken met een klasgenoot als maatje: iemand met wie ze kunnen overleggen, die elkaar ondersteunen en met wie ze samen kunnen leren.

De kernwaarde vrijheid (in gebondenheid) klinkt misschien spannend. Maar binnen het Daltononderwijs krijgen de leerlingen ruimte, maar wel binnen duidelijke grenzen. Ze leren omgaan met vrijheid, maken keuzes en dragen verantwoordelijkheid voor hun gedrag en hun eigen leerproces.

In een wereld die voortdurend in beweging is, is het van groot belang dat leerlingen leren denken, kiezen en samenwerken. Het Daltononderwijs legt hiervoor een stevige basis. De focus ligt niet alleen op kennisoverdracht, maar ook op het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden en het stimuleren van individuele groei.

Daltononderwijs, passend voor ieder kind

Daltononderwijs is er voor alle leerlingen. Ieder kind krijgt de ruimte om te leren en te groeien op zijn eigen niveau en in zijn eigen tempo. De leerlingen ontdekken wie ze zijn, waar hun talenten liggen en wat hen motiveert. Waar persoonlijke ontwikkeling en leerplezier samengaan in een stimulerende omgeving.

Marit Hessels-Groeneveld