Wat als je team zich gedraagt als de leerlingen?

Tijdens een teamvergadering op een basisschool viel het de directeur op: sommige leerkrachten zaten op hun telefoon, anderen kwamen te laat, en de energie in de ruimte voelde onrustig. Teamleden klaagden over veranderingen en schoven verantwoordelijkheden door. Het voelde alsof hij niet met professionals werkte, maar met een groep leerlingen. Wat hij zag, leek op een klassensituatie – een typische spiegeldynamiek.

Dit verschijnsel is geen toeval, maar een herkenbare systeemdynamiek binnen scholen. Net zoals leerlingen reageren op het klimaat in de klas, spiegelen teams soms onbewust het gedrag van de leerlingen. Maar hoe ontstaat dit en – belangrijker nog – hoe kun je het doorbreken?

Wat gebeurt hier precies?

In het onderwijs draait alles om groei en ontwikkeling van leerlingen. Maar als de structuur in het team onduidelijk is, kan een team dezelfde patronen laten zien als de klas. Tijdens een organisatieopstelling die ik begeleidde, werd dit haarscherp zichtbaar:

– Besluitvorming werd vooruitgeschoven.
– Teamleden werkten minder planmatig.
– Verantwoordelijkheden werden niet altijd opgepakt.
– Er ontstond irritatie, omdat verwachtingen niet helder waren.

De schoolleiding herkende deze patronen in de klas: leerlingen kregen veel vrijheid, maar zonder duidelijke kaders. Dit spiegelde zich op teamniveau.

Hoe doorbreek je dit patroon?

Als schoolleider of intern begeleider heb je invloed op deze dynamiek. De sleutel? Duidelijkheid en nabij leiderschap. Hier zijn drie bewezen interventies die binnen de school verandering brachten:

✅ Duidelijkheid in autonomie
Vrijheid zonder richting werkt niet. Samen met het team werden afspraken gemaakt over eigenaarschap: Wie is waarvoor verantwoordelijk? Deze afspraken werden concreet vastgelegd en structureel besproken in teamoverleggen.

✅ Nabij leiderschap in de teams
Schoolleiders en IB’ers namen een coachende rol aan, waarbij ze collega’s ondersteunden om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Door niet over te nemen, maar ruimte te bieden met begeleiding, groeide de zelfstandigheid van het team.

✅ Bewustwording van eigen rol
In intervisiesessies reflecteerden teamleden op hun eigen gedrag: Geef ik het voorbeeld dat ik van mijn leerlingen verwacht? Dit zorgde voor een cultuuromslag, waarin professionaliteit en werkplezier groeiden.

Hoe Room4it hierbij helpt

Veel scholen herkennen deze patronen, maar vinden het lastig om ze te doorbreken. Vanuit Room4it help ik schoolleiders en teams om structuur aan te brengen, eigenaarschap te versterken en samenhang in de organisatie te creëren.

Wil je hiermee aan de slag? Download dan de gratis modules voor teams op www.room4it.nl/gratis. Hier vind je praktische handvatten en concrete werkvormen om direct in je school toe te passen.

De kracht van een sterk team

Als schoolleider of IB’er heb je direct invloed op de samenwerking binnen je team. Door helderheid te creëren en eigenaarschap te versterken, zorg je niet alleen voor een beter functionerend team, maar ook voor een positief effect op de leerlingen.

Herken jij deze dynamiek in jouw schoolteam? Welke stappen hebben jullie al gezet om dit patroon te doorbreken? Deel je ervaring hieronder!