Doorgroeien in het onderwijs

Het onderwijs is wat mij betreft zonder twijfel de mooiste sector om te werken. Als onderwijsprofessional biedt je jonge kinderen handvatten om zich jaar na jaar optimaal te kunnen ontwikkelen. We zien ze groeien en bloeien in elke levensfase tot de jongvolwassenheid. Toch heb ik gemerkt dat het vak na een aantal jaren voor de klas ook snel zijn charmes kan verliezen. Maar wat als je toch zoekt naar doorgroeimogelijkheden in het onderwijs? Dan kom je al snel uit bij een intern begeleider of directeursfunctie uit.

‘’Je moet eerst flink wat jaren leerkracht zijn voordat je door kan stromen.’’ ‘’Je mist nog levenservaring en moet eerst vlieguren maken.’’ Uitspraken die in de onderwijspraktijk vaker voorkomen wanneer jonge professionals het hebben over doorgroeien binnen het onderwijs. Maar wat nou als je al vroeg bent uitgekeken op en fulltime lesweek? Hoe houdt je dan je onderwijscarrière bruisend en levend? Hoe voorkom je dat je terechtkomt in een soort sleur waardoor je de liefde voor het onderwijs misschien wel helemaal kwijtraakt? Ik neem jullie mee in enkele taken en functies die hiervoor kunnen zorgen.

Scholingen

Zorg ervoor dat je vanaf het begin af aan up-to-date blijft met scholingen, zeker wanneer je merkt dat dit goed kan combineren met je lesgevende taak. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het behalen van je akte voor lichamelijke opvoeding of een andere relevante scholing die bij jou op school helpend kan zijn. Daarnaast biedt de PABO vaak ook trainingen aan om mentor te worden van PABO-studenten. Dat kan ook een mooie toevoeging zijn op je latere takenpakket.

Laagdrempelig beginnen

Mocht je toch al naar een iets grotere taak willen dan enkel jouw eigen klas? Dan is het misschien raadzaam om laagdrempelig te beginnen. Zo kan bijvoorbeeld een kartrekkersrol in een werkgroep of een taak als bouwcoördinator al helpend zijn. Je maakt zo in een relatief veilige setting kennis met een stuk verantwoordelijkheid. Ook is bijvoorbeeld een zittingstermijn in een medezeggenschapsraad (MR) een goede keuze. In de medezeggenschapsraad kun je, samen met ouders, open over jouw school meepraten met de directie. Je leert hier goed hoe een school georganiseerd is en heeft mij heel erg geholpen om het grotere plaatje binnen school te zien. Je focus verschuift namelijk van jouw eigen klas naar het belang van de volledige school. Verder maak je kennis met beleidsstukken en leer je over het werk van een directie en een intern begeleider. Als MR heb je op veel punten zelfs instemmingsrecht. Dat houdt in dat de directie het akkoord van de MR nodig heeft om bepaald beleid uit te zetten. Je leert over formatieplannen, de financiën van een school en alles wat er in en om de school gebeurt. Een proces dat je in de klas vaak helemaal niet van zo dichtbij meekrijgt In een MR kun je ook kiezen voor een rol als secretaris of zelfs voorzitter. Daarmee draag je weer een iets grotere verantwoordelijkheid.

Langzaam verbreden

Vaak werken stichtingen met een soort leerteams. Dat zijn werkgroepen op stichtingsniveau die een vakgebied centraal stellen. Hier kun je sparren over bredere ontwikkeling van een vakgebied binnen de stichting. Mocht je bijvoorbeeld sterke voorkeur hebben voor rekenonderwijs, dan kun je jouw kennis en ervaringen delen met andere collega’s in deze werkgroep.
Mocht het werk in de medezeggenschapsraad je bevallen, dan heeft elke stichting ook een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Deze doet in principe hetzelfde werk als de MR op jouw school, maar dan op stichtingsniveau. Hier gaat het dan ook over beleid dat geldt voor de hele stichting. Vaak zit hier ook een bestuurder bij. Je krijgt informatie over de financiële staat van de stichting en bijvoorbeeld ook inzage in formatieplannen op bestuursniveau. Een zittingstermijn in deze raad leerde mij wederom om een groter plaatje van een school te doorzien. En, als bijkomend voordeel, je leert collega’s van andere scholen kennen waarmee je eens kan sparren over allerlei zaken.
Mocht een GMR je niet trekken, dan kun je ook eens kijken naar interne taken die niet gekoppeld zijn aan een functie. Denk hierbij aan contactpersoon voor de lerarenopleidingen. Zo kun je bijvoorbeeld coördinator werkplekleren worden op je school en de studenten begeleiden en beoordelen. Je werkt dan nauw samen met alle mentoren binnen school en je kan dit zelfs uitbreiden naar het schrijven van beleid.

En dan?

Mocht je na deze mogelijkheden nog altijd uit zijn op verbreding van jouw taken, dan zou je eens kunnen kijken naar, deels, niet-lesgevende functies en/of een grotere scholing. Zo kun je je lang blijven specialiseren op vakgebieden, bijvoorbeeld als rekenspecialist of taalcoördinator, maar ook op zorg of kinderen met speciale onderwijsbehoeften. Een voorbeeld hiervan is de master educational needs (EN)
Daarnaast heeft elke school een intern begeleider of kwaliteitscoördinator, iemand die de zorg op jouw school coördineert en leerkrachten pedagogisch en didactisch ondersteunt in het passend onderwijs. Hier is ook een opleiding voor.
Ten slotte kun je de stap maken naar het management met een opleiding tot schoolleider. Dat is de route die ik momenteel bewandel. Een tweejarig traject dat je in staat moet stellen om de integrale verantwoordelijkheid van een school te dragen.

Twijfels

En de nog altijd jonge leeftijd? Of de weinige vlieguren voor de klas? Wat mij betreft allemaal ondergeschikt aan jouw ambitie, kennis en kwaliteit. Als je het graag wil, ga er dan voor! Laat je vooral niet tegenhouden door een omgeving die er wat van vindt of je eigen twijfel. Waarschijnlijk heb je er goed over nagedacht en heb je al een langere tijd een ambitie. Een keuze voor een grote opleiding maak je niet in een dag.
Overleg ook met je leidinggevende of het stichtingsbestuur over jouw ambities. Zij kunnen vaak ook objectief kijken naar jouw kwaliteiten en samen met jou een passend traject opzetten. Ook kan een stichting een ontwikkelassessment voor je aanvragen om je ontwikkelbaarheid voor een functie objectief te laten toetsen.

Het onderwijs biedt, naast het lesgevende deel, nog legio aan ontwikkelmogelijkheden. Er is altijd wel iets dat bij je past. Blijf vooral niet zitten met de gedachte dat je eerst minimaal een aantal jaren voor de klas gestaan moet hebben om door te kunnen groeien in het onderwijs. Kijk naar de mogelijkheden, zelfs als dat in je eerste onderwijsjaren is. Begin vooral kleinschalig en gun jezelf de tijd om na te denken wat je graag zou willen. Zoek taken die bij je passen en schroom dan ook niet om je ambities kenbaar te maken. Soms kan alles sneller lopen dan verwacht.

Mick Waajen