Het leren van een taal 

In deze blog lees je hoe een baby of een meertalig persoon een nieuwe taal leert. Aan de hand van mijn persoonlijke ervaringen, word je meegenomen in kennis over de drie taalgroeimiddelen en het taalleermechanisme. Deze blog gaat ook over taalontwikkeling stimuleren en hoe dit kan worden toegepast.

De drie taalgroeimiddelen

Jaren geleden ontstond bij mij het idee om een boek te gaan schrijven. Ik was nieuwsgierig naar de taalverwerving en taalontwikkeling van het jonge kind. Dit intrigeerde mij al een lange tijd. Als puber genoot ik van de lessen vreemde talen en experimenteerde ik later volop met Spaans, Duits en Frans. Mijn Franse taalvaardigheden waren sterk en op de middelbare school was dit vak dan ook mijn favoriet. Later koos ik toch liever voor Spaans. Al snel kwam ik erachter dat het leren van een nieuwe taal veel tijd vergt.

Het voldoende horen van de nieuwe taal is van belang voor het leren van een nieuwe taal. Ik weet nu dat dit één van de redenen is, waardoor mijn niveau op Franstalig gebied niet op peil bleef. Ik hoorde immers te weinig Franse taal om me heen en had dus nauwelijks taalaanbod. Daarnaast ging ik nauwelijks op vakantie naar Frankrijk, dus gebruikte ik de taal niet. Wanneer je niet regelmatig wordt blootgesteld aan de nieuwe taal, is het lastig om een taal goed te verwerven. Ook de kwaliteit van de taal die je hoort is belangrijk. Je hebt dus een goed rolmodel nodig.

Een tweede punt wat ik ontdekte is dat je een taal voldoende moet kunnen spreken om deze echt onder de knie te krijgen. Je hebt dus een taalkans nodig. Met alleen voldoende taalaanbod red je het niet. Door het pakken van een taalkans ga je stoeien met de nieuwe taal en ontdek je door middel van het natuurlijk taalleermechanisme hoe de nieuwe taal in elkaar zit en hoe je deze kunt gebruiken. Echter heb ik geen Franstaligen in mijn vrienden- en familiekring en dus geen kans om Frans te spreken. Dit geldt ook voor mijn Spaanse vaardigheden. Met jaarlijkse zomervakanties red je het dus niet om de nieuwe taal voldoende te spreken.

Ook zul je van je omgeving sneller taalfeedback krijgen wanneer je de taal zelf spreekt. Impliciete taalfeedback is de meest prettige feedback die je kunt krijgen. Door impliciete verbetering, herhaalt iemand jouw antwoord en breidt deze uit met nieuwe informatie. Of herhaalt een persoon jouw antwoord op de juiste wijze. Alles draait dus om voldoende taalaanbod, taalkansen en taalfeedback. Deze drie horen in balans te zijn. Deze taalgroeimiddelen kunnen jouw taalontwikkeling laten groeien. 

Ontdekking van het Taalverwervingsproces

Tijdens het leren van een vreemde taal, stuitte ik dus op een aantal problemen. Hierdoor lukte het maar niet om mijn niveau van de Franse en Spaanse taal hoog te houden. Ik werd nieuwsgierig. Hoe kwam het nou dat het mij niet lukte? Doordat ik als auteur op zoek ging naar informatie over de taalverwerving en boeken verslond, kreeg ik steeds meer kennis over dit onderwerp. Een mens verwerft taal door het taalleermechanisme. Als perfectionist wilde ik een nieuwe taal zo goed mogelijk en zo snel mogelijk kunnen spreken. Maar dit gaat natuurlijk niet. Zo voelde ik me door kennis over het natuurlijk taalleermechanisme minder vaak gefrustreerd, wanneer ik weer eens wat woorden Spaans was vergeten. Ik had nauwelijks interacties in de nieuwe taal en mijn taalgroeimiddelen waren niet in balans. Interacties zijn juist van belang voor het in werking stellen van het taalleermechanisme. 

Het taalleermechanisme 

Zodra een baby wordt geboren, heeft het van nature de behoefte om in contact te komen met de mensen om hem heen. De baby wil een sociale relatie aangaan. Zij zijn van jongs af aan enorm sociaal. Maar dit geldt natuurlijk ook voor kinderen of volwassenen die op latere leeftijd een nieuwe taal leren. Doordat we sociale wezens zijn hebben we de behoefte om ervaringen te delen met anderen, samen te werken, gezamenlijke betekenissen op te bouwen en een taal te leren. Je leert een taal vooral tijdens sociale relaties en interacties met anderen. Tijdens zo’n interactie kun je een taalkans pakken. Of krijg je taalaanbod. Mensen die een taalkans pakken, gaan tijdens de interactie creatief om met taal. 

Doordat zij experimenteren met taal en veel aan het woord zijn, worden zij steeds vaardiger in hun taalontwikkeling. Zij ontdekken tijdens het gesprek welke vaardigheden zij al wel en nog niet beheersen. Tijdens de interactie die zij aangaan, krijgen zij een reactie van hun gesprekspartner. In deze reactie zit impliciete taalfeedback verwerkt die hen verder brengt in de taalontwikkeling. Je herhaalt de woorden op de juiste manier. Doordat je het impliciet verbeterd, merkt de ander dat hij een bepaalde vaardigheid nog niet onder de knie heeft. Tijdens gesprekken ga je hier nauwlettend op letten. Zo ontdekken zij in de woorden en zinnen van de ander, het taalaanbod, wat zij zelf nog niet goed beheersen. Er vindt een interactieve taalstimulering plaats. Het taalleermechanisme is een cyclisch proces. 

Ga met elkaar in gesprek

Een nieuwe taal leert een kind dus vooral door met elkaar in gesprek te gaan. Daarnaast is het van belang dat je de kennis van de wereld met het kind uitbreidt. Deze kennis ontwikkelt zich in samenhang met de taalontwikkeling. Wanneer je steeds meer kennis hebt over de wereld, word je ook vaardiger in taal. Dit omdat je jouw kennis uitbreid en over nieuwe onderwerpen leert. Aan de nieuwe onderwerpen geef je woorden. Woorden krijgen door kennis een betekenis en worden verbonden aan een reeds opgebouwd netwerk. Deze nieuwe kennis, verbind je met reeds aanwezige kennis. Hierdoor wordt het mentaal netwerk in de hersenen steeds groter. Kennis en taal leer je dus in samenhang.

Eveline Bogers

Ze heeft gewerkt als leerkracht, remedial teacher en intern begeleider in het basisonderwijs. Daarnaast heeft zij enige tijd gewerkt als docent Nederlands en biologie op een ISK (Internationale Schakelklas). Hier gaf zij les aan nieuwkomers tussen de 12 en 18 jaar. Als zelfstandig adviseur van Leerknap hoopt zij professionals te mogen inspireren met onder ander haar kennis over mondelinge taalontwikkeling, de taalverwerving, de taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornissen en meertaligheid. Hierover heeft zij in 2020 het boek ‘Al pratend wijs’ geschreven (www.alpratendwijs.nl). Momenteel schrijft zij een tweede boek over taalstimulering tijdens spel. Eveline streeft er naar om gezamenlijk kinderen taalvaardiger te maken. Door taal heeft het kind toegang tot de wereld en krijgt hij handvatten om de wereld te ontdekken waar hij zo nieuwsgierig naar is.

Over Tip

Wil jij meer blogs lezen? Zie Tiponderwijs.

Wil jij meer weten wat wij als organisatie doen? Zie Tiponderwijs.