Maandagochtend in groep 3, 8.30 uur. De bel is gegaan, de kinderen komen druk kletsend de klas binnen en zoeken hun plekje op. Terwijl ik wacht tot iedereen zit en ik de dag kan openen, observeer ik hoe iedereen binnenkomt. Sommige kinderen kijken elke dag meteen nieuwsgierig naar het rooster op het bord. “Lezen” is het vak dat als eerst op de planning staat vandaag. De reacties zijn wisselend: enkele kinderen zijn enthousiast, dat zijn de kinderen die al goed en vlot kunnen lezen en lezen dan ook leuk vinden. Andere kinderen slaken een diepe zucht of mompelen iets in de trant van “oh nee he, lezen…”. In deze blog gaan we dieper in op leesbevordering.

Leesonderwijs is al jaren een ‘hot topic’ in Onderwijsland. Het leesniveau in Nederland schijnt al jaren achteruit te gaan en het valt op dat kinderen over het algemeen minder interesse in lezen lijken te hebben. Als leerkracht heb je dan ook te maken met grote verschillen in leesniveaus binnen de groep. Maar misschien nog wel belangrijker (een gewaagde uitspraak, daar ben ik me van bewust): het grote verschil in leesmotivatie!

Vrijwel elke school heeft een prachtige, uitgebreide en goed onderbouwde leesmethode ter beschikking. Denk maar aan bijvoorbeeld Veilig Leren Lezen. Lijn 3 of Estafette. In sommige methodes worden technisch lezen en begrijpend lezen apart aangeboden, waar andere methodes beide onderdelen meer geïntegreerd aanbieden. Om maar aan te geven: de keuze is reuze. Maar hoe zorg je nou dat kinderen lezen leuk gaan vinden (of in ieder geval: minder stom)? Hoe motiveer je ze? Dat kan soms lastig zijn en daarom wil ik je graag vertellen wat voor mij werkt.

Houd het luchtig

Kinderen mogen gerust weten dat (en waarom) lezen belangrijk is, en dat het belangrijk is om regelmatig te oefenen met lezen. Maar te veel druk hierop leggen, zal waarschijnlijk averechts werken. Probeer het daarom luchtig te houden, laat de kinderen weten dat het niet erg is als het lezen nog niet zo goed lukt. Ze zijn immers op school om te leren en te oefenen.
Geef complimentjes gericht op inzet, en niet alleen op behaalde prestatie. Het is natuurlijk heel knap als een kind al twee AVI-niveaus voorloopt, maar het is misschien nog veel knapper als een kind dat moeite met lezen heeft, tóch elke dag de schouders eronder zet. Dat mag benoemd worden! Deze kinderen ervaren dan dat de leerkracht hun inzet ziet en beloont, en dat kan er weer voor zorgen dat het lezen een minder negatieve lading krijgt.

Kom in actie tijdens de leesles

Er zijn talloze manieren om lezen actiever te maken. Ga bijvoorbeeld bij goed weer naar buiten met je klas, en laat ze een plekje uitkiezen op het plein waar ze lekker ontspannen kunnen lezen. Of laat ze bijvoorbeeld lopen en bij elk woord dat ze lezen, mogen ze dan een stap zetten. Je hebt ook vast wel gehoord van coöperatieve werkvormen zoals ‘wandel en wissel uit’, dit kan je heel goed toepassen in je leesles. Gelukkig hebben we het internet tot onze beschikking en hoeven we het niet allemaal zelf te bedenken! Online zijn ontzettend veel leuke (gratis) werkvormen te vinden, zoals (lees)speurtochten, race-lezen, werkbladen enzovoorts.

Koppel het lezen aan een creatieve opdracht

Het kan leuk zijn om een beroep te doen op de creativiteit van de kinderen. Vroeger had je in tijdschriften wel eens van die verhaaltjes, waarbij dan woorden weggelaten werden en je zelf iets mocht invullen. Dit kan je ook toepassen in de klas: kies een leuk verhaaltje, print het uit, typ-ex een paar woorden weg, kopieer het en laat de kinderen zelf lezen en de lege plekken invullen. Je kunt ze dan na afloop ook nog hun verhaaltjes aan elkaar laten voorlezen (zo lezen ze stiekem de tekst nóg een keer).

Zelf heb ik in groep 3 veel gebruikgemaakt van informatieve leesteksten, bijvoorbeeld die van Klas van Juf Linda (betaald materiaal). Hier koppelde ik dan een creatieve opdracht aan, zoals het maken van een tekening of een woordweb bij de tekst. Ik bedacht een soort project waarbij kinderen in twee- of drietallen een tekst (op niveau) kregen over een land. Deze tekst gingen ze dan lezen en ze maakten er een poster bij. Op de poster mochten ze tekenen en plaatjes van internet plakken. Als afsluiting mochten ze in hun eigen woorden kort aan de klas vertellen wat ze geleerd hadden, en hun poster laten zien. Doordat ze er meerdere keren mee bezig waren, lazen ze de tekst herhaaldelijk en zo werkten ze dus onbewust aan het technisch lezen. Het was een geslaagd project!

Lees veel voor

Misschien wel de allerbelangrijkste tip, en eentje die je vast vaker gehoord hebt: lees veel voor in de klas. Ook in de bovenbouw! Voorlezen is een ontzettend effectieve manier van leesbevordering en het levert daarnaast een enorme bijdrage aan de woordenschat. Maak het leuk door bewegingen en stemmetjes (uitbundig) na te doen. Als een boek mooie prenten heeft, kun je het bladzijde voor bladzijde inscannen en op je digibord laten zien terwijl je voorleest. Succes gegarandeerd, want iedereen wil altijd graag de plaatjes zien. Zo gaan ze nog meer op in het verhaal dat je voorleest. Heb je een vol rooster en dus geen tijd om veel voor te lezen? Combineer het dan bijvoorbeeld met het eten en drinken of een andere activiteit zoals kleuren/tekenen.

Maandagmiddag in groep 3, 14.00 uur. De kinderen ruimen hun spullen op en we ronden de dag af. Ik noem op wat we vandaag allemaal gedaan hebben. De kinderen mogen hun vinger opsteken bij de les die ze het leukst vonden vandaag. We hadden een interactieve leesles en ik ben blij verrast om te zien dat er een hoop vingers omhoog gaan. Een geslaagde dag!

Yanna Alejandro Perez – De Feijter