Veel zijn er niet meer in het onderwijs, Remedial Teachers. Dat is jammer, want een Remedial Teacher kan echt helpen om een kind verder te krijgen als er ergens een stagnatie is in het leren. Daarnaast kan een Remedial Teacher ook de leerkracht ondersteunen en soms ook ouders. Wat is Remedial Teaching eigenlijk en wat doet een Remedial Teacher precies? Ik neem je mee in het hele proces en naar mijn dagelijkse praktijk.

Remedial Teacher

Een Remedial Teacher is eigenlijk een gespecialiseerde leerkracht die extra ondersteuning biedt aan leerlingen. Dit kan kinderen in het basisonderwijs, maar ook leerlingen in het voortgezet onderwijs betreffen. Vaak gaat het om aanpakken van een bepaalde leermoeilijkheden, soms in combinatie met gedragsuitdagingen. Iets wat leerkrachten en ouders vaak niet verwachten is dat een RT-er ook regelmatig werkt met kinderen die juist goed kunnen leren of zelfs hoogbegaafd zijn. Soms zijn zij, doordat ze vlotter leren, te snel overgestapt naar bijvoorbeeld rekenen op mentaal niveau. Er is vaak dan geen begrip van een som. Soms hebben zij stappen overgeslagen of zichzelf, een niet-handige, “eigen” rekenstrategie aangeleerd. Zij lopen dan bijvoorbeeld ineens vast in het rekenen met grotere getallen.

Hun strategie werkt dan immers niet meer zoals bij de kleinere getallen. De Remedial Teacher zorgt ervoor dat er persoonlijk en specifiek wordt afgestemd op de hulpvraag van de leerling. De ondersteuning van een Remedial Teacher richt zich met name op het leerproces, maar heeft ook altijd raakvlakken op pedagogisch gebied, zoals faalangst of aandachtsmoeilijkheden. Als Remedial Teacher ben je dus eigenlijk ook meteen een coach.In de meeste gevallen betreft het vakken als rekenen, spelling en lezen, maar ook andere vakken als schrijfmotoriek, begrijpend lezen of andere talen kunnen aangepakt worden. Een Remedial Teacher probeert hardnekkige of grotere hiaten die een kind heeft op gebied van lezen, spelling, rekenen op te sporen, planmatig aan te pakken en op te lossen. Dit kan in een klein groepje, of indien nodig of wenselijk individueel plaatsvinden.

Onderzoek

Om een goed beeld te krijgen van de leerling en zijn uitdagingen doet een Remedial Teacher onderzoek. We proberen de leerbehoefte van de leerling te analyseren. In eerste instantie wordt er gekeken naar scores van het kind, zowel niet-methode gebonden toetsen (Cito scores) als methode gebonden toetsen. Die worden met elkaar vergeleken, want dit zegt iets over het al dan niet beheersen van de lesstof en of die lesstof wendbaar kan worden toegepast. Hiermee bedoelen we dat de lesstof in verschillende situaties en contexten kan worden herkend en gebruikt. Vervolgens wordt er nader onderzoek gedaan naar het rekenen, spellen of lezen. We bekijken dan alle deelvaardigheden die nodig zijn om tot lezen, rekenen of spellen te kunnen komen en naar de bijbehorende processen.

Technisch lezen en begrijpend lezen

Bij het technisch lezen wordt vaak gebruik gemaakt van de AVI toets (lezen van teksten) en DMT (lezen van losse woorden), door de toetsen te analyseren, of beter nog zelf af te nemen, kan er een goed beeld gevormd worden van het soort fouten dat gemaakt wordt, van welke leesstrategieën de leerling gebruikt maakt en hoe het is gesteld met leesnauwkeurigheid en leestempo. Daarnaast wordt ook de klanktekenkoppeling bekeken, want zonder vlotte letterkennis wordt lezen sowieso erg lastig.

Bij begrijpend lezen kijk je naar het leesniveau zelf, op tekstniveau, maar ook naar de strategieën en leesaanpak van de leerling. De scores op gebied van woordenschat zijn hierbij vaak ook een bron van informatie. Middels een diagnostisch gesprek observeer en achterhaal je een aantal belangrijke vaardigheden die belangrijk zijn om een tekst goed te begrijpen. Bijvoorbeeld het leesgedrag van de leerling, afleiden van woordbetekenis, kennis van tekstkenmerken, verwijswoorden begrijpen, signaalwoorden herkennen en gebruiken, hoofd- en bijzaken onderscheiden enzovoorts.

Spelling en schrijven

Bij spelling kan dat bijvoorbeeld middels een PI-dictee. Dit is een toets die stapsgewijs opbouwt in moeilijkheid en los staat van Cito en methodes. Het is een toets die genormeerd is, een goed inzicht kan geven van het spellingniveau, maar ook zicht biedt op moeilijkheden binnen specifieke spellingcategorieën, naast de Citotoets en naast de methode gebonden toets.

Bij schrijven wordt gekeken naar schrijfresultaten, door te kijken naar het schriftje van spelling, maar ook naar schrijfschriften. Dit geeft aan of er een verschil is in resultaat als schrijven als doel of als middel wordt gebruikt. Daarnaast wordt het schrijven als proces bekeken. Worden er moeilijkheden ervaren bij startpunten van de letters, schrijfroute van de letters, draairichtingen van letters, schrijven binnen liniëring? Uiteraard wordt er ook gekeken naar de zithouding, hantering van schrijfgerei, schriftligging en motorische vaardigheden van de leerling.

Rekenen

Bij rekenen worden altijd zowel contextsommen als kale sommen bekeken. Ook hiervoor worden genormeerde toetsen gebruikt. Er kan namelijk een discrepantie (verschil) zitten tussen contextsommen en de kale sommen. Dit geeft al meer inzicht in waar de leerling in vastloopt. Daarna volgt een diagnostisch gesprek waarbij de leerling systematisch en opbouwend in moeilijkheidsgraad, een aantal opgaven en deelvaardigheden krijgt voorgelegd. De leerling probeert dan de RT-er te vertellen hoe er gerekend wordt. Lukt dit niet zo goed, dan vraagt de RT-er door om te achterhalen hoe de leerling te werkt gaat.

Eventueel kan er gebruik gemaakt worden van materialen en kan er per onderdeel bekeken worden of de leerling op concreet, semi-concreet of mentaal niveau rekent. Door een diagnostisch gesprek krijg je goed inzicht in welke onderdelen en op welk niveau er moeilijkheden zijn, maar ook middels welke strategieën de leerling rekent en of de strategieën juist worden toegepast. Je kijkt dus naar de deelvaardigheden. Deelvaardigheden zijn subonderdelen die nodig zijn om bijvoorbeeld te kunnen rekenen. Je moet splitsen en aanvullen tot 10 vlot beheersen om over het tiental te kunnen rekenen en deze ook nog in relatie toe elkaar kunnen zien.

Observeren

Als de kwantitatieve scores in kaart zijn gebracht en de relaties daartussen zijn bekeken ontpopt de RT-er zich pas ècht tot een ware detective. Er wordt nauwkeurig geobserveerd, doorgevraagd en naar de leerling geluisterd. Dit geeft weer andere inzichten, namelijk op het gebied van de kwaliteit van een bepaalde taak. Soms gebeurt dat in de klas, soms kan dit tijdens een toetsing of een diagnostisch gesprek plaatsvinden bij de Remedial Teacher. Soms ook allebei.

Observeren van processen

Bij spelling let je bijvoorbeeld dan meer op het spellingproces. Neem nou de spellingregel van de medeklinkerverdubbeling. Hoe pakt de leerling het aan? Gaat hij direct schrijven na het horen van het woord? Hakt de leerling woorden of niet? Hakt de leerling de woorden correct? Weet de leerling wat hakken in klankgroepen is? Weet de leerling hoe hakken in klankgroepen moet? Begrijpt de leerling het verschil tussen korte- en lange klinkers? Kent de leerling de spellingregel? Kan hij de klankpositie bepalen (waar hoor ik de klank)?

Lukt het de leerling de spellingregel helemaal doorlopen of slaat hij cruciale delen over? Kan de leerling de spellingregel onthouden? Kan de leerling de spellingregel of -moeilijkheid in een woord ontdekken? Schrijft de leerling netjes en duidelijk? Of ontstaan er spelfouten door slordig schrijven? Hoort de leerling (kleine) nuanceverschillen tussen letters zoals n/ng, aai/aa, e/ee. Allemaal vragen die je beantwoord wil zien met betrekking tot het proces van alleen al één spellingregel.

Observeren van gedrag

Observeren, doorvragen en luisteren geeft je heel veel inzichten op en niet alleen didactisch. Bij je observaties neem je ook altijd de pedagogische kant mee. Denk hierbij aan werkhouding, motivatie van de leerling, eventueel andere bijzonderheden of opvallende zaken mee zoals rekenangst, onzekerheid, faalangst, doorzettingsvermogen, concentratiemoeilijkheden, frustratie en lichaamstaal. Vaak is het voor een leerkracht lastig dit in de klas te doen, omdat het ontbreekt aan tijd om dit soort gesprekjes te voeren, door te vragen of kleine details te zien. Of omdat de aandacht verspreid moet worden over meerdere leerlingen in de klas. En dat is natuurlijk begrijpelijk! Ook voor de leerling zelf kunnen bepaalde vragen al verhelderend werken: “Oh, dus het is eigenlijk maar een klein stukje waardoor het nu nog niet lukt!”. Dit geeft ook weer rust en zelfvertrouwen aan de leerling.

Tot slot spreek je ook de leerkracht, ouders of eventuele andere betrokkenen. Zij zien de leerling immers vaker, langer of in andere situaties dan de Remedial Teacher. Het gedeelte van onderzoek en observatie kost uiteraard wel wat tijd, maar hierdoor kun je wel veel efficiënter gaan werken tijdens de interventie en dat levert weer tijdswinst op.

Een plan van aanpak opstellen

Beginsituatie

Als de Remedial Teacher goed onderzocht heeft waar precies de moeilijkheden, uitdagingen of hiaten zitten kan er een plan van aanpak worden opgesteld. Hierbij begin je met de beginsituatie. Dit zijn huidige toetsgegevens, de foutenanalyse en de observaties, eventueel ook nog persoonlijke uitdagingen van de leerling. Dus de conclusie van je onderzoek, alles wat je in je onderzoek hebt ontdekt. Je beschrijft ook hoe groot de achterstand is, algemeen, maar vaak ook per los onderdeel afhankelijk van het vakgebied. Dit kun je aangeven met behulp van de didactische leeftijd van de leerling (aantal maanden onderwijs vanaf groep 3) en de didactische leeftijd equivalent (afgekort DLE, de score in maanden ten opzichte van de didactische leeftijd van de leerling). Het kan ook in vaardigheidsscores of percentielen, dit geeft echter voor ouders vaak onvoldoende beeld van de situatie is mijn ervaring.

Doelen

Na het bepalen van de beginsituatie worden er doelen opgesteld. De doelen zijn SMART geformuleerd, dus specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Dit doe je dus op basis van al je gegevens in de beginsituatie. Je doelen zijn zowel kwantitatief (scores of bijvoorbeeld een bepaald aantal maanden groei in DLE) als kwalitatief (proces en deelvaardigheden).

Middelen, organisatie en tijdsinvestering

Je beschrijft vervolgens de middelen waarmee je gaat werken, hoe je het gaat aanpakken, welke tijdsinvestering je gaat doen (2 keer per week een half uur of drie keer per week 20 minuten), waar en door wie de remediale ondersteuning wordt geboden. In een RT-ruimte is het bijvoorbeeld rustiger dan in een klas of op de gang. Daarnaast beschrijf je ook met hoeveel kinderen de remediale ondersteuning plaatsvindt, een groepje van 4 of van 2 of individueel.

De tijdsinvestering hangt af van bijvoorbeeld dyslexie richtlijnen, maar ook van de tijd die een Remedial Teacher heeft of de school beschikbaar heeft of de ernst van de moeilijkheden of uitdagingen. Ook de grootte van een groepje wordt bepaald door de omvang van de hulpvraag, de ruimte en tijd die de school of de RT-er heeft, maar ook kan dit afhangen van het kind zelf. Bij bijvoorbeeld ADHD of ernstige faalangst kan het wenselijk zijn individueel te begeleiden.

Ouders

Soms komt er nog een stukje in een plan voor ouders. Vaak hebben ouders vragen over wat ze thuis kunnen doen. Je kunt dan onder dat kopje beschrijven wat ouders kunnen doen, hoe frequent, wanneer en hoe zij dit dan het beste kunnen doen. Het plan is zichtbaar voor ouders en leerkrachten of wordt gedeeld met de ouders en leerkrachten.

Evaluatie

Tot slot beschrijf je ook wanneer je evalueert en met welke middelen je dat doet. Het plan is zichtbaar voor ouders en leerkrachten of wordt gedeeld met de ouders en leerkrachten.

Remediëren

Nadat het plan is gemaakt gaat de Remedial Teacher aan de slag met een groepje of de individuele leerling. De kern van remediëren is het aanpakken van moeilijkheden zo dicht mogelijk bij de basis. Daarnaast wordt de lesstof vaak op een andere manier aangeboden dan in de klas. Het aanpakken gaat planmatige en in kleine deelstapjes. Hieronder licht ik dit nog verder toe.

Remediëren is geen bijles

Remediëren is geen “bijles”. De Remedial Teacher kijk namelijk veel verder dan alleen de moeilijke som of dat moeilijke woord “samen te doen”. De RT-er kijkt veel dieper naar het leren. Remediëren houdt in dat je de hiaten van onder tot boven aanpakt. Je start dus vanaf het punt zo dicht mogelijk bij de basis, het fundament. Je gaat immers ook geen muur bouwen op een wankele fundering of verder bouwen op een muur waarin stenen (de deelvaardigheden) ontbreken of los zitten (nog niet geautomatiseerd zijn). De muur zal dan instorten.

Vaak is dit eigenlijk al is gebeurd voordat je start met remediëren. Een vertaling naar de praktijk: het kind vindt rekenen tot 100 erg lastig. Je hebt onderzocht dat ook optellen en aftrekken tot 20 en het over het tiental rekenen nog lastig is. Daarnaast gaan de splitsingen en het aanvullen tot 10 nog niet vlot, wat ervoor zorgt dat de sprong over het tiental nog niet vlot en/of goed gemaakt kan worden. Je begint dus bij rekenen eerst met het splitsen en aanvullen tot 10 voordat je kunt beginnen aan over het tiental rekenen en als dat beheerst is kun je pas door naar het rekenen tot 100. Vaak heeft een kind dit dus nog onvoldoende opgepikt in de klas met behulp van de normale lessen van de methode.

Soms ging de stof misschien te snel en heeft het kind daardoor belangrijke stappen of onderdelen niet begrepen of opgepikt.

Remediëren is geen “herhalen”

Remediëren is ook niet hetzelfde als lesstof uit de klas “herhalen”. Vaak bied je als Remedial Teacher de stof ook “anders” aan dan in de klas gebeurd is. Het is namelijk al duidelijk geworden dat bepaalde onderdelen van de lesstof, zoals die werd aangeboden in de methode, niet of moeizaam begrepen zijn door de leerling. Ik neem als voorbeeld rekenen. In rekenmethodes wordt vaak vrij snel overgeschakeld naar semi-concreet rekenen, hiermee bedoelen we rekenen op een kladpapiertje om tussenstappen op te schrijven of om iets te tekenen.

Kijk maar naar de rekenschriften, alles is direct op papier. Er staat een rekenrek afgebeeld waarmee de leerling de som moet oplossen. Het concrete handelen, de kralen echt schuiven op een rekenrek, is wezenlijk anders dan kijken naar een rekenrek dat afgebeeld staat in je rekenschrift. Je moet hiervan dus als kind al een mentale voorstelling kunnen maken van het handelen op een rekenrek. Dat kunnen niet alle kinderen op hetzelfde moment.

Het belang van concreet materiaal in alle leerfasen

Een methode wil zo snel mogelijk kinderen laten rekenen op mentaal niveau. Natuurlijk is het wel de bedoeling om die kant op te werken, maar soms heeft het kind een wat langere periode nodig om met concreet materiaal te werken voor ze de stap naar semi-concreet en mentaal rekenen kunnen maken. Door concreet handelen kan de leerling veel beter begrip krijgen van een som, de som “ervaren”. Informatie komt door concreet handelen ook op meerdere en andere plekken in ons brein binnen, waardoor het wèl kan worden begrepen en beter kan worden opgeslagen in het brein. Zeer waardevol dus. Vaak wordt rekenen met concreet materiaal helemaal overgeslagen of als “raar” of “kinderachtig” benoemd.

Ik heb zelfs meegemaakt dat leerkrachten aangeven dat concreet materiaal niet meer aan het einde van de middenbouw of begin bovenbouw thuishoort. Dat zouden de kinderen in de klas “gek” vinden en de betreffende leerling zou zich hier “ongemakkelijk” door voelen. Concreet materiaal is niet raar, ook niet in de bovenbouw. Kijk bijvoorbeeld naar inhoudsmaten. Het krijgt pas “inhoud” (letterlijk en figuurlijk) als je kinderen ook echt laat ervaren wat een liter is en ze laat handelen met maatbekers. Bovendien is het mijns inziens de taak van de leerkracht om een omgeving te creëren dat de leerling zich ook veilig voelt om, indien nodig, tijdelijk concreet materiaal te gebruiken.

Remediëren in de praktijk

Terug naar het remediëren. Je zoekt individueel, soms ook nog gaandeweg het remediëren, naar manieren om het kind de lesstof op een andere wijze aan te leren. Je anticipeert dus steeds op wat je ziet bij de leerling. Hierbij moet je dus echt wel kennis hebben van leerlijnen en daarnaast creatief en flexibel kunnen zijn. Soms werk je met 4 leerlingen die allemaal bij je komen rekenen, maar net een iets andere aanpak nodig hebben of waarbij er een net ander accent gelegd moet worden. Hierbij moet de RT-er dus ook goed kunnen differentiëren en daarbij is een goede voorbereiding en planning heel belangrijk.

Je werkt tijdens je sessies naar al je doelen toe die je in je plan hebt gesteld. Meestal pak je een periode van 12 weken of 20 weken om je doelen te behalen. Dat kan echter per kind of school wisselend zijn. Tijdens de remediale sessies blijf je goed observeren en pas je eventueel je handelen dus aan. Je houdt dit zorgvuldig bij in je plan van aanpak. Het is belangrijk dat je tijdens de remediëringsperiode ook steeds contact met de leerkracht of eventueel een collega die gespecialiseerd is in hoogbegaafdheid houdt. Samen kom je nog verder met de leerling. De transfer van de RT naar de klas kan dan direct en beter gemaakt worden.

Een band opbouwen

Het aller, allerbelangrijkste is nog wel dat een Remedial Teacher ook een goede pedagogische band bouwt met leerling. Hierdoor ontstaat er vertrouwen en wíl de leerling vaak ook zelf de schouders eronder zetten. Met alleen een gedegen onderzoek en plan van aanpak kom je er namelijk niet. Daar is veel positiviteit, flexibiliteit, geduld en empathisch vermogen voor nodig. Zonder motivatie van de leerling kun je remediëren wat je wil, maar gaat er niets veranderen. Om de leerling te motiveren is het belangrijk om ook in beeld te brengen waar je allemaal aan gaat werken en welke doelen er gaandeweg al door de leerling worden behaald. Reflecteren na de les en terugblikken op wat de leerling eerst nog lastig vond en nu al beter gaat werkt al heel motiverend. Soms moet je bepaald gedrag bij een leerling juist doorbreken en duidelijke grenzen stellen om verder te kunnen komen.

Een ander moment heeft de leerling net een behoorlijke aanvaring of faalmoment gehad in de klas als jij hem komt halen. Dan laat je je planning los en moet je kunnen schakelen. Je moet aanvoelen dat je op dit moment niet direct kan beginnen met remediëren, ondanks je planning. Iemand uit zijn woede of frustratie krijgen ligt voor het remediëren zelf. Een simpel spelletje met een bal van vijf minuten kan er al voor zorgen dat de leerling uit zijn hoofd gaat en kan ontspannen. Pas dan is er ruimte in het hoofd van de leerling om weer tot leren te komen. Dan heb je maar wat minder gedaan dan jij had gepland. Daar is in de remediale sessie ruimte voor, in de klas vaak niet.

Het loopje van de klas naar de RT-ruimte is voor mij persoonlijk om die reden ook goud waard. Ik maak een praatje, lees de lichaamstaal, toon belangstelling in zaken die leven bij de leerling. Denk dan aan een belangrijke sportwedstrijd, afzwemmen, een zieke vader of moeder waarover de leerling heeft verteld. De kunst is naar de leerling te blijven luisteren en kijken, elke sessie opnieuw. Er is geen leerling hetzelfde en dat maakt het ook juist boeiend en afwisselend. Als een leerling in de gang of op het plein tegen me zegt: “Hé, waarom kon ik nou niet naar je toe? Dat vond ik jammer”, “Kom je me halen vandaag, want ik heb een vraag!” of “Ik heb geprobeerd wat je tegen me zei de vorige keer en het lukte!”. Dan weet je dat je vooruitgang boekt en op de goede weg bent om iets te gaan bereiken.

Evalueren

Nadat je een aantal weken met de leerling hebt gewerkt ga je evalueren. Je hebt gedurende je remediale sessies al een goed beeld gekregen van de vorderingen, maar je wil je doelen nauwkeuriger evalueren. Je kijkt naar de nieuwe kwantitatieve scores van de methode, de Citoscores, je overige toetsen. Heeft het kind de score of groei laten zien die je als doel gesteld had?

Daarnaast kijk je naar je kwalitatieve doelen, zijn de deelvaardigheden behaald? Kan een kind nu “de rijgstrategie toepassen” of “een woord correct in klankgroepen hakken”?Zijn je doelen behaald? Dan kijk je wat je vervolgstap is. Is er verder geen remediëring meer nodig? Zijn je doelen wel behaald, maar is de leerling nog niet op niveau en wil je nieuwe doelen gaan stellen en nog een periode verder remediëren? Misschien zijn de doelen grotendeels nog niet behaald en ben je erachter gekomen dan de leerling moeizaam automatiseert of heb je andere dingen ontdekt die een aanpassing vergen van je plan van aanpak. Het hele proces van onderzoek, een plan van aanpak maken en evalueren is dus cyclisch. Je evaluatie dient dus eventueel als nieuw vertrekpunt om verder te gaan.

Goed onderwijs

Zoals ik in het begin al vertelde zijn Remedial Teachers in het basisonderwijs schaarser geworden. Gedeeltelijk door bezuinigingen, gedeeltelijk misschien omdat de werkzaamheden en taken van de Remedial Teacher niet helemaal duidelijk zijn of op waarde worden geschat?

Vaak nemen IB-ers, taal- of rekencoördinatoren of zelfs onderwijsassistenten of leraar ondersteuners de taak van de Remedial Teacher over. Al deze mensen zijn onmisbaar in ons onderwijs, maar zijn eigenlijk niet opgeleid om didactisch te onderzoeken, didactische plannen op te stellen en te remediëren. Natuurlijk zal hun begeleiding helpend zijn en moet er vaak “geroeid worden met de riemen die er zijn” in onderwijsland. Toch is het goed om te kijken naar de taken van eenieder op school.

Een IB-er (intern begeleider) heeft als taak de leerkrachten en ouders te begeleiden bij hulpvragen over kinderen en speelt een centrale rol in de communicatie tussen alle betrokkenen. De IB-er heeft onder andere gesprekken met ouders en leerkrachten om de ontwikkeling en behoeften van het kind te bespreken.

Een reken- of taalcoördinator beschikt over specifieke kennis en vaardigheden op gebied van rekenen of taal die hij of zij inzet voor professionalisering van zichzelf en de collega’s met als doel algemene kwaliteitsverbetering van het reken- en taalonderwijs.

Onderwijsassistenten ondersteunen de leerkracht bij het begeleiden van leerlingen, helpen bij het lesgeven. Zij begeleiden de leerlingen vaak in de klas en na overleg met de leerkracht die zegt wat zij moeten doen en hoe. Een leraar ondersteuner mag zelfstandig taken uitvoeren, zoals lesgeven en toetsen nakijken, maar werkt volgens de methodes die op school aanwezig zijn en dus ook met de actuele lesstof van de leerling. Zij werkt dus niet planmatig aan het leerfundament zoals een Remedial Teacher dit doet.

De Remedial Teacher heeft dus echt een wezenlijk andere taak en rol in het onderwijs. Hij of zij heeft specialistische didactische kennis op gebied van zowel taal, rekenen, spellen, schrijven en andere vakken, didactisch onderzoek doen. Daarnaast kan de Remedial Teacher werken volgens doelen en een plan opstellen en heeft kennis van de leerlijnen. Zoals al eerder benoemd is pedagogische ondersteuning is ook belangrijk voor de leerling. Vaak daarnaast ook voor de leerkracht of soms zelfs ouders. Een kleine tip, handeling of aanpassing kan vaak al wonderen doen op zowel didactisch als pedagogisch vlak.

We hebben als scholen een gezamenlijk doel: de leerling zo goed mogelijk, passend bij hun capaciteiten en mogelijkheden, alles uit zichzelf te leren halen. Iedereen die werkzaam is op school heeft daarin andere taken en expertise. Of je nu IB-er bent, leerkracht, onderwijsassistent of RT-er, iedereen belangrijk, juist nu! Uitstroom naar een SBO is tegenwoordig nauwelijks nog mogelijk, de leerkracht moet (daardoor) steeds meer en vaker differentiëren in de klas. Daarnaast staan er steeds meer vakken op het lesrooster. Hierdoor ontbreekt vaak tijd om alle lessen goed en grondig aan te bieden. Er is een hoge werkdruk. Reden te meer om alle disciplines van het onderwijs en elkaars verschillende expertises te bundelen en te benutten. Alleen dan kunnen de leerlingen bieden wat ze nodig hebben en goed onderwijs verzorgen. Een Remedial Teacher kan hierbij dus echt van waarde zijn.

Claudette Kops- van Zon